Prowadzenie przez fundację rodzinną działalności mieszczącej się w ustawowym zakresie ma znaczenia dla zachowania przez nią zwolnienia podmiotowego z podatku CIT. W przypadku bowiem wykroczenia poza zakres dozwolonej działalności gospodarczej, fundacja rodzinna będzie zobowiązana do uiszczenia podatku dochodowego w stawce 25%.
Fundacja rodzinna, w ramach dozwolonej ustawowo działalności gospodarczej, może m.in. przystępować do spółek handlowych, funduszy inwestycyjnych, spółdzielni oraz podmiotów o podobnym charakterze, a także w nich uczestniczyć. Zdaniem jednak Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej oraz niektórych sądów administracyjnych, fundacja rodzinna może uczestniczyć wyłącznie w spółkach, które są podatnikami podatku od osób prawnych, tzn. nie są transparentne podatkowo (vide wyrok WSA w Warszawie z dnia 23.05.2024 r., sygn. III SA/Wa 682/24 – wyrok prawomocny, interpretacja indywidualna z dnia 5 stycznia 2024 r. nr 0114-KDIP2-1.4010.535.2023.3.JF).
W tym miejscu warto wskazać, że co do zasady spółka jawna nie jest podatnikiem podatku CIT. Warto zatem pochylić się nad możliwością przystąpienia fundacji rodzinnej do takiej spółki w kontekście zachowania ww. zwolnienia z podatku CIT.
Zgodnie z odmiennym poglądem sądów administracyjnych, udział fundacji rodzinnej w spółce transparentnej podatkowo nie stanowi dla fundacji rodzinnej niedozwolonej działalności gospodarczej (vide wyrok WSA w Warszawie z dnia 15.05.2024 r., sygn. akt III SA/Wa 598/24, wyrok WSA w Warszawie z dnia 23.04.2024 r., sygn. akt III SA/Wa 259/24). Wojewódzki Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 23 kwietnia 2024 r. roku podkreślił bowiem, że z literalnej wykładni art. 5 ust. 1 pkt 3 ustawy o fundacji rodzinnej wynika wprost, że fundacje rodzinne mogą przystępować m.in. do spółek handlowych, tj. spółek uregulowanych w kodeksie spółek handlowych.
Należy zatem uznać, że uczestnictwo w spółce jawnej i uzyskiwanie z tego tytułu zysków mieści się w zakresie dozwolonej działalności fundacji rodzinnej niezależnie od tego, czy spółka jawna jest podatnikiem podatku CIT.
Warto jednak pamiętać, że spółka jawna staje się podatkiem podatku CIT w przypadku, gdy łącznie zostaną spełnione następujące przesłanki:
- spółka posiada zarząd na terytorium Polski,
- w składzie wspólników nie znajdują się wyłącznie osoby fizyczne,
- spółka nie złoży w terminie informacji o podmiotach posiadających prawa do udziału w jej zyskach (CIT-15J).
Wobec tego, sama zmiana składu osobowego wspólników spółki jawnej poprzez przystąpienie fundacji rodzinnej nie wpływa na uzyskanie przez tę spółkę statusu podatnika podatku CIT.
W celu jednak zachowania przez spółkę jawną transparentności podatkowej, konieczne jest terminowe złożenie informacji CIT-15J, którą należy składać co roku przed rozpoczęciem roku obrotowego oraz dodatkowo w przypadku zmiany w składzie wspólników spółki – w terminie 14 dni od dnia zaistnienia zmiany.
